Ο κόσμος μιλά από αρχαιοτάτων χρόνων για τη διαφορά του "φαίνεσθαι" από το "είναι" και τη θέση που θα έπρεπε να έχει το καθένα μέσα στη ζωή του ανθρώπου. Είναι ολοφάνερο πως πρόκειται για δύο έννοιες αλληλεπιδρούσες και κατά βάθος αλληλένδετες στην κοινωνία που ζούμε. Κι ακόμη κι αν τα διαχωρίζουμε, αυτά συνεχίζουν προσκολλημένα στην ιστορική και εξελικτική πορεία του ανθρώπου. Και μιας και μιλούμε για την ήδη υπάρχουσα τάση του ανθρώπου να προβάλλεται γενικώς και αορίστως, ίσως θα έπρεπε να αναλύσουμε τις δύο αυτές έννοιες σε συνάρτηση πάντα με το εκάστοτε κοινωνικό υπόβαθρο της εποχής.
Το "φαίνεσθαι" (έναρθρο απαρέμφατο σε θέση ονόματος) έχει να κάνει με το τι εξωτερικεύει ένας άνθρωπος, την εξωτερική του εμφάνιση και όχι ότι απαραίτητα είναι πραγματικά. Ο τρόπος με τον οποίο προβάλλει τον εαυτό του στους άλλους, και γενικά το προφίλ που δείχνει στους ανθρώπους με τους οποίους συναναστρέφεται κοινωνικά. Αντίθετα το "είναι" (επίσης έναρθρο απαρέμφατο σε θέση ονόματος) σημαίνει τον εσωτερικό κόσμο ενός ανθρώπου, την ιδιοσυγκρασία και γενικότερα τα στοιχεία που συνθέτουν τον χαρακτήρα του. Με λίγα λόγια ο συνδυασμός αυτών των δύο συνθέτει τον άνθρωπο ως μια υπόσταση. Δεν είναι όμως αυτό το θέμα μας. Το θέμα μας είναι το πώς η εξωτερική εμφάνιση παίζει καθοριστικό ρόλο στην κοινωνική ζωή ενός ανθρώπου, και το πως η κοινωνία μας είναι διαμορφωμένη με τέτοιο τρόπο ώστε το "φαίνεσθαι" να έχει ισχυρότερη θέση από το "είναι".
Το γεγονός ότι ισχυροί θεσμοί όπως η οικογένεια και η φιλία βρίσκονται σε κρίση, έχει επηρεάσει σημαντικά τις διαπροσωπικές σχέσεις και τις σχέσεις που στηρίζονται στις εσωτερικές σχέσεις και όχι τόσο στις εξωτερικές. Ειδικότερα, η ζωή που προβάλλουν τα καταναλωτικά πρότυπα ως παράδειγμα προς μίμηση, έχει ως κεντρική ιδέα τον υλισμό και όχι την πνευματική και συναισθηματική σύνδεση των ανθρώπων, μιας και ο ρόλος που καταλαμβάνουν τα χρήματα και τα υλικά πράγματα είναι πρωταγωνιστικός. Ο τρόπος με τον οποίο διεξάγονται και επιβιώνουν (ή καλύτερα δεν επιβιώνουν) οι διαπροσωπικές σχέσεις στην κοινωνία που ζούμε είναι καταδικάσιμος και οδηγεί σε αδιέξοδα.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η ιδέα του ότι παλεύουμε να διατηρούμε το "δοχείο" καθαρό, όμορφο και προσιτό, αλλά δεν κάνουμε τίποτα για το περιεχόμενό του είναι ενδεικτικό του μοντέλου της ζωής το οποίο τείνουμε να ακολουθούμε ως κοινότητα σε επίπεδο διεθνές και το εντάσσουμε ολοένα και περισσότερο στις ζωές μας.
Η ζωή χωρίζεται σε δύο κατηγορίες. Στην καθημερινότητα και στις υπόλοιπες μεμονωμένες συνήθως καταστάσεις και σε διάφορα έκτακτα περιστατικά. Όσο κι αν ακούγεται περίεργο αυτό το οποίο καθορίζει έναν άνθρωπο τον προβάλλει και τον "εκθέτει" είναι η καθημερινότητά του, η οποία απαιτεί μεγαλύτερο ψυχοσωματικό αγώνα για να έρθει εις πέρας από το οποιοδήποτε ξαφνικό ή έκτακτο γεγονός. Αυτό συμβαίνει διότι πράγματα μικρά όπως τα νεύρα, ο θυμός, οι καθημερινές δυσκολίες απαιτούν την καταβολή μεγαλύτερης προσπάθειας και περισσότερου κόπου, αποτελέσματα του γεγονότος ότι είναι επαναλαμβανόμενα και δεν υπάρχει καμιά πραγματική διέξοδος, σε αντίθεση με τις ξαφνικές καταστάσεις οι οποίες έχουν "ημερομηνία λήξης" και τις περισσότερες φορές καταφέρνουμε να τις ξεπερνάμε. Βέβαια η παροιμία "Ο καλός ο καπετάνιος στην φουρτούνα φαίνεται", που υποστηρίζει κατά κάποιο τρόπο την αντίθετη άποψη, η οποία υπάρχει και είναι απόλυτα σεβαστή, κατά τη γνώμη μου αναφέρεται στον τρόπο διαχείρισης των θεμάτων αυτών. Αυτό σημαίνει ότι είναι όντως δύσκολο να αντιμετωπίσουμε ξαφνικές συγκυρίες, απλά η καθημερινότητα αποτελεί ένα "βάρος" από το οποίο δεν μπορούμε να απαλλαγούμε συνειδητά ή ασυνείδητα.
Ωστόσο ακόμα και έτσι στην καθημερινότητά μας επιδιώκουμε να χτίζουμε έναν όμορφο "τοίχο" γύρω μας, ένα φανταχτερό περιτύλιγμα ώστε να δίνουμε την εντύπωση ότι όλα πηγαίνουν καλά, ακόμα κι αν δεν πηγαίνουν, χωρίς να μπαίνουμε στη διαδικασία της αναζήτησης των προβλημάτων μας και στην επιδίωξη των λύσεών τους. Δεν λέω φυσικά να καταβαλλόμαστε από τα προβλήματα και να παραμελούμε την εμφάνισή μας, απλά προσπαθώ να αποδώσω τον τρόπο που λειτουργούμε ως άνθρωποι, και το γεγονός ότι πραγματικά η εξωτερική εμφάνιση, "το φαίνεσθαι" δηλαδή, έχει έλθει για να μείνει στις ζωές μας. Κι αυτό γιατί πάντα θα υπάρχει στο πίσω μέρος του κεφαλιού μας, κάπου μέσα στην υπόφυση η ερώτηση "Τι θα πει ο κόσμος;", και πάντα θα μας βασανίζει το τι οι άλλοι πιστεύουν για μας.
Αυτοί είμαστε. Η συμπεριφορά αυτή υπάρχει μέσα στο DNA μας, απλά το lifestyle που ακολουθούμε φροντίζει να την τρέφει και να την εντείνει με αποτέλεσμα την έλλειψη της εσωτερικής αναζήτησης των ανθρώπων, και η προσπάθεια να κάνουν τον "τοίχο" τους ολοένα και μεγαλύτερο με υλικά που βρίσκουν ανοικοδομώντας τον εσωτερικό τους κόσμο. Εκεί είναι λοιπόν που την πατάμε σαν άνθρωποι. Αυτή είναι η "μαύρη τρύπα" στην ζωή μας. Η αδυναμία μας να ισορροπήσουμε το "είναι" και το "φαίνεσθαι" με σκοπό να επιτύχουμε την ηρεμία, η οποία λείπει δυστυχώς από τους περισσότερους από μας, και μας καθιστά ευάλωτους και αδύναμους να αντιμετωπίσουμε ακόμη και τον ίδιο μας τον εαυτό.
WeirdP.
